خلاصه مقاله
28
دسامبر

خلاصه مقاله و تکنیک خلاصه نویسی مقاله

خلاصه مقاله چیست؟

همه ما کم و بیش معنای خلاصه نویسی را میدانیم اما اگر دقیق تر بخواهم توضیح دهم باید بگویم خلاصه نویسی در واقع به معنای مروری  کلی و نگاهی به چشم انداز محتوای یک منبع مانند کتاب، مقاله یا هر نوشته دیگری است. خلاصه نویسی به زبان خودتان نوشته می شود و معمولا یک خلاصه از متن اصلی کوتاه تر است و در واقع مفهوم و معنایی استخراج شده از آن است.

بسیاری از ما یک فیلم را برای دیگران تشریح کرده ایم اما در چقدر به جزئیات هم پرداخته شود باز هم نگاتی میمانند که شما از آن چشم پوشی می کنید و در واقع نکات و داستان اصلی را بازگو می نمایید. این یک نمونه از خلاصه نویسی یا خلاصه گویی است که در طول روزمره با آن سروکار داریم. هدف شما این است که مفهوم را به زبان خودتان برای دیگران بیان کنید که مختصر و مفید باشد.

خلاصه مقاله نیز به همین صورت است. به این شکل که سعی می کنید بدون آنکه نکات کلیدی مقاله را از دست دهید، باید اطلاعاتی را به وضوح به خواننده منتقل کنید.

چگونه خلاصه مقاله بنویسیم؟

در زمان خلاصه نویسی بهتر است این سوالات را از خود بپرسید تا به نتیجه برسید که یک متن نیاز به خلاصه نویسی دارد یا خیر.

  1. آیا نظریه‌ای که انتخاب کرده اید آنقدر جذاب است که در مقاله شما گنجانده شود اما برای بازنویسی یا نقل قول بسیار طولانی است؟
  2. آیا تاثیر بخشی از مقاله در مقاله شما از بخشی دیگر بیشتر است؟
  3. آیا خواننده برای پی بردن به اهمیت مقاله شما نیاز به اطلاعاتی دارد؟

ضرورت نوشتن خلاصه مقاله

شاید برایتان سوال باشد که چرا باید خلاصه نویسی کرد زمانی که به منبع اصلی دسترسی دارید؟ در موارد زیر میتوانید اهمیت خلاصه مقاله را متوجه شوید:

  • برای اینکه نشان دهید محتویان آموزشی خود را به طور دقیق و کامل یاد گرفته اید؛ میتوانید خلاصه نویسی را مانند یک تکلفیف ارائه دهید.
  • در زمان مطالعه برای یادداشت برداری و یادآوری مطالب در زمان بعد مفید است.
  • همچنین در زمان مطالعه پایان نامه یا مقاله، میتوانید به عنوان مرور تحقیقات قبلی آن را به کار ببرید.

همچنین مطالعه کنید زمان‌ها در زبان انگلیسی

هدف از خلاصه نویسی مقاله چیست؟

قطعا در پس زحماتی که در خلاصه نویسی مقاله انجام می شود اهدافی نهفته است و مهمترین آن در موارد زیر خلاصه شده اند:

  1. شما با خلاصه مقاله به میزان زیادی به آن مسلط خواهید شد.
  2. میتوانید مطالب مهم و اساسی را از مقاله گزینش و انتخاب کنید.
  3. مهارت هایی مانند «سریع خوانی» و «کشف و حذف مطالب زاید» را تقویت می کنید.
  4. به انواع اصول نگارشی و نقل قول های مستقیم و غیرمستقیم آشنا خواهید شد.
  5. ذکر منابع درون متنی و پایان متنی را یاد میگیرید.
  6. هم نویسنده خلاصه و هم خواننده آن به شکلی صحیح از آن بهره برداری می کنند.
  7. به کمک خلاصه مقاله میتوان مقالات مختلف از نویسنده یا نویسندگان را مقایسه کرد و به نتایجی رسید.
  8. با مباحث روز دنیا در انواع حوزه های علمی آشنا خواهید شد.
خلاصه نویسی مقاله

زمان انجام خلاصه مقاله

در بهترین حالت باید زمانی خلاصه مقاله را به کار ببرید که مفهوم کلی متن به تحقیقات شما مرتبط باشد. حالت های زیر را در خلاصه نویسی به کار ببرید تا بهترین منظور و مفهموم را برسانید:

  • زمانی خلاصه نویسی را برای کل مقاله، فصل یا صفحه انجام می دهند که مطمئن باشند مفهوم آن مقاله، فصل یا صفحه مفهوم کامل را در بیش از یک پاراگراف بیان کرده و چندین نظریه در آن ها بیان شده است و شما با نوشتن خلاصه نویسی میخواهید آن ها را به خواننده منتقل کنید.
  • همچنین در زمان خلاصه مقاله بخشی از متن که در چند پاراگراف تشریح شده و شما نیاز نمیبینید که موارد به همان صورت بیان کنید، میتوانید به صورت قدرتمندتر و واضح تر و خلاصه تر برای خواننده بیان کنید.
  • استفاده از نقل قول مستقیم بسیار مهم است. زمانی آن را به کار ببرید که از قسمتی از متن که شامل چند جمله است و با کلماتی واضح و صحیح بیان شده و شما هم میخواهید از آن به همین شکل استفاده کنید.

رعایت نکات زیر در زمان خلاصه مقاله ضروری است:

  • همه متن را با دقت بخوانید. هر خلاصه مقاله نیاز دارد تا ابتدا شما به جزئیات متن اصلی تسلط کامل داشته باشید و بتوانید نکته های مهم و کلیدی را از درون متن بیرون بکشید.
  • موضوع اصلی را در متن شناسایی کنید.
  • به تمامی نظریه هایی که بیان شده است به دقت فکر کنید و نکات اصلی را که باید خلاصه شما به خواننده برساند، شناسایی در صورت لزوم یادداشت برداری کنید.
  • نکاتی را که یادداشت برداشته اید به زبان خودتان بنویسید.
  • متنی را نوشته اید بخوانید و مطمئن شوید که خیلی مشابه به متن اصلی نباشد. در بازخوانی میتوانید جملات و کلمات را تغییر دهید.
خلاصه مقاله

تفاوت خلاصه و چکیده

بسیاری از افراد خلاصه مقاله را با چکیده اشتباه میگیرند در صورتی آنها با هم تفاوت هایی دارد:

  • در خلاصه مقاله یک مبحث، شما به بیان کلی مسئله میپردازید و از گفتن جزئیات صرف نظر می کنید؛ در حالی که در چکیده باید نکات ریز را مورد بررسی قرار داد.
  • در خلاصه مقاله گاها از بیان مسائل مهم خودداری می شود اما اصل چکیده نویسی بیان نکات مهم و کلیدی است.
  • شما در خلاصه نویسی مقاله میتوانید مبحث را برای دسته هایی از نظز سنی، فکری یا شخصیتی در مسیر مشخصی پیش ببرید اما چکیده برای انتخاب آسان و جستجوی موضوعات استفاده می شود.
  • خلاصه نویسی مقاله از یک منبع است اما چکیده معمولا برای مقالات تهیه می شود.

روش های ذکر منابع در خلاصه مقاله

در خلاصه مقاله حواستان باشد که منابع را سریعا ذکر کنید و به خواننده معرفی نمایید. با اینکار باعث می شوید تا خواننده درباره منبع خلاصه‌ای که درباره آن میخواند اطلاعاتی در آن لحظه کسب کند. اما رعایت این نکته میتواند مفید باشد که در خلاصه مقاله که حدود یک پاراگراف است معرفی منبع یک مرتبه کافیست. اما در خلاصه نویسی های طولانی تر بهتر است که خواننده را چندین بار از منبع آگاه کنید و او مطلع باشد که هنوز در حال خواندن همان مطلب است.

چگونه یک مقاله را خلاصه کنیم؟

گام اول: مطالعه مقاله

چکیده مقاله را مطالعه کنید

در مقالات بخش چکیده ها در نظر دارد تا خواننده را تا حدودی با محتوای اصلی مقاله آشنا کند. این چکیده ها از 100 الی 200 کلمه بیشتر نیستند. با مطالعه چکیده شما متوجه خواهید شد که این مقاله برای شما مناسب است یا خیر. به خاطر داشته باشید همانطور که بیان شد چکیده و خلاصه دو معقوله کاملا متفاوت هستند. چکیده حاللت بسیار فشرده ای از مقاله است و خلاصه در رابطه با تحقیق و نتیجه گیری اطلاعات است.

همچنین مطالعه کنید علائم نگارشی در زبان انگلیسی

محتوای متن را درک کنید

درباره اینکه نویسنده یا نویسندگان در محتوای مقاله درباره چه چیزی بحث می کنند و چه چیزی را بررسی می نمایند تحقیق کنید زیرا مهم است آن در راستای مقاله و تحقیقات شما باشد. به کمک این مرحله میتوانید تصمیم بگیرید چه استدلال هایی، چه نقل قول هایی و چه محتوایی باید انتخاب و تحلیل شود.

نتیجه گیری را بخوانید

با مطالعه نتیجه گیری میتوانید ببینید که تحقیقات به کجا میرسد و درک بهتری از محتوا پیدا کنید و در نهایت استدلال ها به چه چیزی منجر شود. اگر همان ابتدا نتیجه گیری خوانده شود درک مطلب ساده تر خواهد بود. البته در این صورت هم باید کل محتوا را باز هم بخوانید، اما باز هم میتوان استدلال های مفیدی با خواندن نتیجه داشته باشید.

موقعیت مقاله و استدلال های اصلی را شناسایی کنید

برای اینکه در پایان مطالعه از ایده های اصلی غافل نمانید بهترین کار است که آنها را همزمان با خواندن یادداشت برداری نیز بکنید. با این روش مطمئن هستید که هیچ نکته ای را جا نگذاشته اید. به پاراگراف اول و دوم توجه بیشتری داشته باشید زیرا به احتمال زیاد نویسنده در همان ابتدا نظریه خود را بیان کرده است.

مرور استدلال

بخش های مختلف مقاله را مطالعه کنید و روی نکات اصلی تمرکزی بیشتری داشته باشید. آنها را هایلایت کنید و مفاهیم کلیدی را بیابید. برای اینکه آنها را با هم مرتبط سازید به ایده اصلی نویسندگان در ابتدای مقاله مراجعه کنید.

یادداشت برداری کنید

زمانی که مشغول مطالعه و جمع آوری هستید نکات کلیدی را یادداشت کنید. به صورت فعالانه مطالعه کنید و تمرکز زیادی روی عنوان ها و زیربخش های مقاله داشته باشید. آنها را هایلایت کنید یا دورشان خط بکشید.

گام دوم: طراحی پیش نویس

توضیح مختصر از تحقیقات

از ابتدای کار تا آنچه را که به دست آورده اید با نگارش و زبان خودتان بنویسید. نیازی نیست که وارد جزئیات شوید. این همان چیزی است که از خلاصه مقاله انتطار می رود. برای اولین بار که مینویسید به سرعت هرچه درباره مقاله میدانیم و فهمیدید را بنویسید.

تصمیم گیری درباره جنبه های مهمتر مقاله

ممکن است به ایده های اصلی بپردازید یا بخش های  دیگر مقاله را معرفی کنید. درحالی که ممکن است شما به زیرعنوان ها بپردازید یا برای یافتن موارد دیگر بیشتر تلاش کنید. هر نکته ای که از تحقیقات شما حمایت می کند باید در خلاصه آورده شود.

شناسایی کلمات کلیدی

توجه داشته باشید که تمام کلمات کلیدی را در خلاصه بیاورید. هر کلمه یا اصطلاحی که توسط نویسنده ابلاع شده است باید در خلاصه بررسی و مورد بحث واقع شود.

اختصار

همانطور که گفتیم اصلا نیازی نیست که خلاصه مانند مقاله طولانی باشد. هدف از خلاصه مقاله ارائه توصیفی فشرده از تحقیق است. اطلاعاتی که خواننده با مطالعه آنها به درکی از موضوع رسیده باشد.

گام سوم: نگارش خلاصه مقاله

پرسشی از تحقیق سروع شما باشد

در ابتدای مقاله به طور حتم نویسنده درباره تحقیقات و اهداف خود شرح داده است. این نقطه جایی است که کار شما آغاز می شود. با بیان خود استدلال اصلی نویسنده از مقاله و تحقیقات خود برای اثبات آن را شرح دهید.

درباره روش شناسی موضوع مقاله بحث کنید

در این قسمت ابزارهای تحقیق و روش های مورد استفاده در پژوهش بیان می شود. به عبارت ساده تر وظیفه شما این است که خلاصه کنید چگونه نویسنده تحقیقات خود را جمع آوری کرده و نتیجه گیری نموده است.

به شرح نتایج بپردازید

یکی از مهمترین قسمت های خلاصه این است که بیان کنید نویسنده از تحقیقات خود به چه نتیجه ای دست یافته است. آیا موفق شده اند و به اهدافی که در ابتدا بیان کردند رسیده اند؟ چه نتیجه ای گرفته اند و پیامدهای این تحقیق چه بوده است؟

همچنین مطالعه کنید چگونگی استفاده از علائم نگارشی

ایده های اصلی مقاله را هم مرتبط کنید

بر بعضی از مقالات، چگونگی توسعه ارتباط بین ایده های ارائه شده توسط نویسنده در طی مقاله اهمیت دارد. هدف اصلی خلاصه مقاله بیان نکات مختصری از نکات اصلی نویسنده و برجسته سازی آن هاست. اینکه شما مقاله به درک کرده اید و به زبان خودتان به شرح آن میپردازید. پرکردن جاهای خالی و مفروضات باعث شفاف سازی تحقیق و تهیه  خلاصه مختصر  کمک می نماید.

از ارائه نتیجه گیری شخصی بپرهیزید

یک مقاله نباید ویراستاری شود یا اینکه نظرات شخصی شما در آن دخیل باشد، مگر آنکه به عنوان وظیفه شما صراحتا بیان شده باشد. به طور کلی باید خلاصه را خلاصه کردن دیدگاه نویسنده در نظر گرفت نه اضافه کردن یا تحلیل های شخصی. شاید نویسندگان تازه کار این مورد را به راحتی درک نکنند اما توجه داشته باشید که «من» را از خلاصه مقاله دور نگه دارید.

از نقل قول های مستقیم بپرهیزید

نقل قول ها در خلاصه مقاله برعکس نگارش مقاله کلاسی یا دانشگاهی اهمیت زیادی ندارند. در زمان خلاصه نویسی مقاله تمرکز خود را روی تفسیر ایده ها بگذارید تا معنا و محتوای مورد نظر را از دست ندهید.

از زمان حال استفاده کنید

زمانی که بر روی محتوای یک مقاله بحث دارید بهتر از زمان حال استفاده کنید زیرا سبب می شود تا پایان مقاله ساختاری گرامری موازی را حفظ نمایید.

پیش نویستان را بازبینی کنید

شما زمانی به نگارش خوب دست پیدا می کنید که بازبینی و تجدیدنظر داشته باشید. زمانی خلاصه یک مقاله اهمیت پیدا می کند که خواننده با مطالعه آن به نکات بالقوه آن دست یابد.

خلاصه نویسی مقاله

خلاصه نویسی مقالات انگلیسی

خلاصه در مقالات فارسی و انگلیسی متفاوت است. در فوق مواردی را بیان کردیم که به طور کلی برای خلاصه مقاله باید در نظر گرفت. ترجمه مقاله انگلیسی به فارسی کار رایجی است اما نمیتوان همه مقاله را برای نوشتن خلاصه مقاله ترجمه نمود، هم زمان گیر و زهم هزینه بر است. پس به راحتی میتوان به کمک خلاصه نویسی مقالات انگلیسی کار را راحت تر نمود. حال میخواهیم شما را با خلاصه نویسی مقالات انگلیسی آشنا کنیم. روش های خلاصه نویسی مقالات انگلیسی معمولا به دو صورت انجام می شود:

خلاصه نویسی استخراجی یا Extractive

در روش خلاصه نویسی استخراجی جملات و بندهایی از متن اصلی انتخاب می شوند و در خلاصه قرار می گیرند. این روش در برنامه های کامپیوتری خلاصه سازی کاربرد دارد. مترجم نکات مهم و تاثیرگذار را انتخاب می کند و با کمی تغییر در خلاصه خود استفاده می نماید. چون در این روش متن عینا از مقاله اصلی منتقل می شود باید روش ذکر منبع به درستی صورت گیرد.

خلاصه نویسی چکیده ای یا Abstractive

در این روش نکات کلیدی  و مطالب مهم متن درک شده و به صورت واضح و مختصر بیان می شود. البته در این روش جملات انتخاب شده دقیقا به همان شکل در خلاصه آورده نمی شوند. در واقع بطور کامل بازنویسی و با مفهوم صحیح و صریح خلاصه می شوند. در این نوع خلاصه مقاله ممکن است سرقت ادبی رخ دهد.